Άγιος Κοσμάς Αιτωλός (1714-1779)
Ο Άγιος Ισαπόστολος Κοσμάς ο Αιτωλός |
Ο Ισαπόστολος Κοσμάς ο Αιτωλός γεννήθηκε
κατα πάσα πιθανότητα στο Μέγα Δέντρο Αιτωλίας το 1714 απο ευσεβείς γονείς, με το κοσμικό όνομα
Κώνστας. Έλαβε τη στοιχειώδη μόρφωση απο τον διάκονο Γεράσιμο Λύτσικα στη
Σιγδίτσα της Παρνασσίδας και ανώτερη απο τον διάκονο Ανανία Δερβισάνο. Γύρω στο
1750 μεταβαίνει στο Άγιο Όρος να φοιτήσει στην Αθωνιάδα Σχολή, όπου είχε σημαντικούς
διδάσκαλους μεταξύ των οποίων και ο λόγιος Ευγένιος Βούλγαρης(1716-1806). Στη
Μονή Φιλοθέου γίνεται μοναχός και το 1759 πηγαίνει στην Κωνσταντινούπολη
ζητώντας την άδεια του Πατριάρχη Σεραφείμ Β’ να κηρύξει στην Ήπειρο, λόγω των
κρουσμάτων εξισλαμισμού των χριστιανών. Το πρώτο ταξίδι θα λάβει χώρα σε
ολόκληρο σχεδόν τον δυτικό ηπειρωτικό κορμό της Ελλάδας, απο τη Βόρεια Ήπειρο
και τη Δυτική Μακεδονία εως την Αιτωλία. Η δεύτερη περιοδεία θα ξεκινήσει το
1763 και στα επόμενα 10 έτη θα
επισκεφτεί πάλι τις προαναφερθείσες περιοχές, τη Ρούμελη, τα Επτάνησα και
πιθανώς την Βόρεια Πελοπόννησο. Το 1774 με τις ευρύτατες αναταρραχές των
Ορλωφικών επιστρέφει στην Πόλη για να πάρει νέα άδεια να κηρύξει απο τον
Πατριάρχη Σωφρόνιο Β’. Ο Πατροκοσμάς ήταν ένθερμος υποστηρικτής των
επαναστατικών ενεργειών αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία για συμμετοχή του με άλλο
τρόπο εκτός απο το κήρυγμα.