Κυριακή 31 Οκτωβρίου 2010

Ο Νεολιθικός Οικισμός Αυγής

Θέση Νεολιθικού Οικισμού Αυγής
     Πρόσφατα, 500 μ. βόρεια του οικισμού της Αυγής και 10 χλμ. ΝΔ της Καστοριάς ήρθε στο φως πρώιμη εγκατάσταση των νεολιθικών χρόνων. Διαδοχικές ραδιοχρονολογήσεις των αρχαιολόγων έδειξαν ότι τα πρώτα ευρήματα από το πεδίο ανασκαφής προέρχονται από την Μέση Νεολιθική Εποχή και συγκεκριμένα την περίοδο 5650-4700 π.Χ  καλύπτοντας έτσι ένα χρονολογικό φάσμα 1000 περίπου ετών. Βέβαια, η κατοίκηση εδώ παρουσιάζει ασυνέχεια στο μεγάλο αυτό διάστημα και εμφανίζει μια σχετική πύκνωση στα μέσα της 6ης χιλιετίας π.Χ. Έτσι, ο Νεολιθικός Οικισμός της Αυγής έρχεται να συμπληρώσει τον μακρύ κατάλογο των νεολιθικών εγκαταστάσεων της Μακεδονίας, όπου συμπεριλαμβάνονται οι εγκαταστάσεις στη Ν. Νικομήδεια Ημαθείας (6700-5800 π.Χ), στα Σέρβια (6500-3000 π.Χ), στους Σιταγρούς (6500-5800 π.Χ) και το Ντίκιλι Τας Δράμας (5000-3500 π.χ), στο Δισπηλιό Καστοριάς (5500-3500 π.Χ), στα Παλιάμπελα (6500-4000 π.χ) και τον Μακρύγιαλο Πιερίας (5300-4500 π.Χ), στο Μάνδαλο και την Αραβησσό Πέλλας (4500-3200 π.Χ).

Πέμπτη 28 Οκτωβρίου 2010

Χρονολόγιο Καστοριάς


Προϊστορία  (5650 π.Χ – 1100 π.Χ)






λείου των       
·    5650 - 4700 π.Χ         κατοίκηση του Νεολιθικού Οικισμού Αυγής 
·   5500 - 3500 π.Χ          κατοίκηση του Λιμναίου Νεολιθικού Οικισμού Δισπηλιού
·   5500 - 3500 π.Χ          κατοίκηση του Νεολιθικού Οικισμού Κολοκυνθούς
·   5500 - 3000 π.Χ          κατοίκηση του Λιμναίου Νεολιθικού Οικισμού Δισπηλιού
·   1900 - 1100 π.Χ          εγκατάσταση Δωριέων Μακεδνών στην περιοχή, που                                                 αποτέλεσε κοιτίδα του Μακεδονικού Βασιλείου                                                Μακεδόνων

Τρίτη 26 Οκτωβρίου 2010

Οι βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες της πόλης

    Η Καστοριά αποτελεί μια από τις πιο αξιόλογες πόλεις του ελληνικού χώρου για τα βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία της, εκ των οποίων κυρίαρχο ρόλο καταλαμβάνουν οι 61 σωζόμενες εκκλησίες. Όλες έχουν κηρυχθεί διατηρητέες από το 1924 έως το 1991 με κατά καιρούς Προεδρικά Διατάγματα ή Υπουργικές Αποφάσεις, ως ιστορικά μνημεία[1]. Σήμερα, στέκουν ολόρθες θυμίζοντας την εικόνα της πόλης στην Βυζαντινή και Τουρκοκρατούμενη Εποχή, και δηλώνοντας με τον πιο απερίφραστο τρόπο το πλούσιο θρησκευτικό και πολιτιστικό υπόβαθρο της πόλης.


Η Παναγία Κουμπελίδικη (10ος αι.)

Οι Αγ. Ανάργυροι (11ος αι.)

  

Σάββατο 23 Οκτωβρίου 2010

Τα τείχη και το κάστρο της πόλης

Το Ιουστιάνειο τείχος κατά τον Π. Τσολάκη. 
Διακρίνονται οι θέσεις  των τρειών πυλών 
και των τεσσάρων πύργων
     Από την αρχαιότητα κιόλας είχε προκαλέσει μεγάλη εντύπωση η θέση και η φυσική οχυρότητα της πόλης, καθώς η στενή λωρίδα γης που αποτελεί τη μόνη δίοδο της χερσονήσου προς την ξηρά, θα μπορούσε εύκολα να προστάτευε τους κατοίκους με κάποιο αμυντικό σύστημα. Μάλιστα, ο βυζαντινός χρονογράφος Ιωάννης Κατακουζηνός χαρακτηριστικά αναφέρει: ‘’...Καστορίας δε και αυτής οχυρωτάτης ούσης διά το πανταχόθεν περικλύζεσθαι τη λίμνη’’[1]. Φυσικά, βάσει των περιγραφών του Τίτου Λίβιου, που αναφέρθηκε σε προηγούμενη ανάρτηση, τα τείχη του ισθμού υπήρχαν σαφώς την Ρωμαϊκή Εποχή, αλλά το πιθανότερο είναι να πρωτοεμφανίστηκαν με την ίδρυση του Κελέτρου στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. Η ύπαρξη πρώιμου οικισμού εδώ ορίζει ως αδιανόητη την έλλειψη οχύρωσης, που θα προστάτευε τους κατοίκους. Απλά, η αρχική οχύρωση θα υπολειπόταν αρκετά του ισχυρού τείχους που έχτισε ο Ιουστινιανός τον 6ο αι. μ.Χ.

Πέμπτη 21 Οκτωβρίου 2010

Το αρχαίο Κέλετρον

Χάρτης αρχαίας Άνω Μακεδονίας
     Η ύπαρξη πρώιμων οικισμών της Νεολιθικής Εποχής και της Χαλκοκρατίας (Αυγή, Δισπηλιό, οχυρώσεις σε Ψαλίδα και λόφο Αγ. Αθανασίου) δηλώνουν σαφώς την ύπαρξη των ντόπιων Προελλήνων (Πελασγών)  στην περιοχή, που συγχωνεύτηκαν με αιολικά και δωρικά φύλα τα οποία κατέκλησαν την περιοχή την 2η χιλιετία π.Χ και δημιούργησαν το Μακεδονικό έθνος υπό τη δυναστεία των Αργεαδών. Έτσι, η αρχαία Ορεστίδα, όπως ονομαζόταν η περιοχή, αποτέλεσε κοιτίδα του Μακεδονικού Κράτους, αποτελώντας συνάμα τμήμα της Άνω Μακεδονίας μαζί με τις περιοχές της Λυγκήστιδας, της Ελιμειώτιδας και της Εορδαίας[1]. Τα όρια της περιελάμβαναν τον άνω ρου του Αλιάκμονα ποταμού, τις λεκάνες της Καστοριάς και των Πρεσπών και την περιοχή της μεταγενέστερης Ανασέλιτσας (επαρχία Βοϊου). Ως πόλεις της Ορεστίδας αναφέρονται το Άργος Ορεστικό, το Κέλετρο , η Διοκλητιανούπολη, η Βάττυνα και μια ακόμα πόλη που βρισκόταν στο νησάκι του Αγ. Αχιλλείου, στη λίμνη Μικ. Πρέσπα και μάλλον ονομαζόταν Λύκη[2].

Η ίδρυση και το όνομα της Καστοριάς

Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός 
σε ψηφιδωτό
     Ο ιστορικός Προκόπιος χρονολογεί την ίδρυση της πόλης στα μέσα του 6ου αιώνα από τον Ιουστινιανό δίπλα στην λίμνη Καστοριά. Πιθανότατα, αρχικώς το όνομά της ήταν Ιουστινιανούπολη, χάριν του ιδρυτή της, γεγονός που συνέβαινε αρκετά συχνά κατά τη Ρωμαϊκή και Βυζαντινή Εποχή (Κωνσταντινούπολη, Ανδριανούπολη, Μαξιμιανούπολη, Τραϊανούπολη, Νέα Ιουστινιανούπολη Κύπρου, Θεοδοσιούπολη). Οι ιστορικές συγκυρίες της εποχής επέβαλλαν τη δημιουργία ενός καλά οχυρωμένου οικισμού, που θα παρείχε τη σχετική ασφάλεια στους κατοίκους του. Στα τέλη  του 4ου  αι. κατέκλυσαν την βαλκανική χερσόνησο ορδές Βησιγότθων με προεξάρχοντα τον Αλάριχο, στα τέλη του 5ου αι. οι επιδρομές συνεχίστηκαν από τους Οστρογότθους (Μ. Θεϋδέριχος), ενώ στα τέλη του 6ου αι. (582-591 μ.Χ) παρατηρείται η πρώτη εμφάνιση των Σλάβων, συνασπισμένων με πληθυσμούς Αβάρων. Οι επιδρομείς λεηλάτησαν αρκετές πόλεις στο πέρασμά τους, σκορπώντας τον τρόμο και θέτοντας τέλος στην περίοδο ειρήνης της Ρωμαϊκής Εποχής (pax romana).
Back to Top